Zawarłeś umowę, wywiązałeś się ze swojego zobowiązania – dostarczyłeś towar lub usługę w umówionej ilości oraz jakości, wystawiłeś fakturę a płatności brak? Takie sytuacje bardzo często zdarzają się w praktyce – windykacja należności dotyka niemal każdego przedsiębiorcę. Zwlekanie z płatnościami prowadzi do zatorów płatniczych i pogorszenia płynności firmy, dlatego warto działać szybko. W jaki sposób zatem odzyskać pieniądze od tych, którzy nie płacą na czas i jak zrobić to skutecznie?
Windykacja to proces egzekwowania przez wierzyciela spłaty długu za pomocą czynności prawnych. Na czynności te składają się zarówno czynności przedsądowe – upomnienia, wezwania (tzw. windykacja miękka), jak i czynności procesowe podejmowane przed organem wymiaru sprawiedliwości (windykacja sądowa), a następnie przed komornikiem (egzekucja komornicza).
Windykacja może zakończyć się już na wstępnym etapie, jeżeli upomnienia czy skierowane wezwanie do zapłaty przyniesie oczekiwany rezultat. Jest to – co oczywiste – najbardziej pożądany scenariusz – odzyskanie należności już na pierwszym etapie windykacji pozwoli bowiem na zaoszczędzenie czasu i zapewne stresu związanego z koniecznością skierowania sprawy na drogę sądową.
Windykacja przedsądowa
Co zrobić, aby windykacja była szybka i skuteczna, czyli zakończyła się pozytywnie już na etapie przedsądowym? Niestety same ponaglenia o płatności wysyłane za pośrednictwem wiadomości sms czy telefoniczne przypomnienia o zadłużeniu mogą być niewystarczające. Bardzo często dopiero oficjalne przedsądowe wezwanie do zapłaty mobilizuje dłużnika do spełnienia swojego świadczenia.
Takie wezwanie nie wymaga zachowania szczególnych wymogów formalnoprawnych, tak jak ma to miejsce w przypadku pozwu. Wystarczy, jeśli wyślemy do dłużnika pismo z wezwaniem go do zapłacenia konkretnie wskazanej kwoty w określonym terminie, na podany przez nas numer rachunku. Termin, jaki wyznaczymy dłużnikowi jest oczywiście dowolny.
Warto jednak pamiętać, że im bardziej profesjonalnie sporządzone wezwanie, tym większa szansa na szybkie odzyskanie należności. Krótkie i lakoniczne pismo może nie przekonać o ,,powadze sytuacji”.
Dlatego w wezwaniu, oprócz wskazania sumy pieniężnej i zakreśleniu ostatecznego terminu na jej uiszczenie, powinniśmy wskazać, co jest podstawą żądanej przez nas kwoty, czyli przypomnieć treść łączącej strony umowy (pisemnej lub ustnej), poinformować o spełnieniu świadczenia na rzecz adresata oraz o braku zapłaty umówionego wynagrodzenia.
Jeżeli była wystawiona faktura, która nie jest opłacona – należy wskazać jej numer. Warto zamieścić informację o prawie do naliczania odsetek za opóźnienie, a nawet dokonać ich wyliczenia na dzień sporządzenia wezwania – taki zabieg uświadomi dłużnika, że jego dług z każdym dniem wrasta i być może nie warto przeciągać płatności w czasie.
Na końcu możemy uświadomić dłużnika, że brak uiszczenia zapłaty we wskazanym terminie spowoduje skierowanie sprawy na drogę postępowania sądowego, co zwiększy koszty spłaty długu o kwotę dalszych odsetek za opóźnienie, jak również o koszty postępowania, w tym zastępstwa prawnego przez adwokata lub radcę prawnego.
Doręczenie wezwania do zapłaty
Aby pisemne wezwanie mogło odnieść skutek, musi zostać dłużnikowi doręczone w sposób umożliwiający mu zapoznanie się z jego treścią. Wezwanie do zapłaty należy wysłać listem poleconym z potwierdzeniem odbioru na adres zamieszkania kontrahenta, a gdy dłużnikiem jest przedsiębiorca – na aktualny adres siedziby firmy widniejący w rejestrze KRS lub CEIDG.
Wysyłka korespondencji na ten właśnie adres rodzi domniemanie skuteczności doręczenia nawet pomimo zaniechania odbioru pisma przez adresata. Jeśli dysponujemy adresem e-mail dłużnika, możemy dodatkowo przesłać mu skan wezwania za pośrednictwem poczty elektronicznej.
Skierowanie sprawy do sądu
Jeżeli pomimo prawidłowego doręczenia dłużnikowi wezwania, termin wyznaczony na dobrowolne spełnienie świadczenia minął, możemy wystąpić na drogę sądową. Zainicjowanie postępowania sądowego wymaga przygotowania pozwu o zapłatę.
Pozew jest pismem wysoce sformalizowanym – przepisy Kodeksu postępowania cywilnego przewidują liczne wymagania, które muszą być zachowane, aby pozew został przyjęty i aby sprawie został nadany bieg. Na tym etapie nieodzowna może okazać się pomoc prawnika. Oczywiście, nic nie stoi na przeszkodzie w podejmowaniu dalszych prób wyegzekwowania długu w ramach tzw. windykacji miękkiej, czyli wysyłaniu kolejnych monitów i wezwań.
Trzeba mieć jednak na względzie fakt, że nasze roszczenie może ulec przedawnieniu. Przedawnienie to instytucja prawa cywilnego, która powoduje możliwość uchylenia się dłużnika od zaspokojenia roszczenia wierzyciela. Innymi słowy, jeśli upłynie określony czas, dłużnik będzie mógł zwolnić się z obowiązku zapłaty i to całkowicie zgodnie z prawem.
Dlatego nie warto przeciągać windykacji przedsądowej w czasie – jedno dobrze napisane wezwanie do zapłaty zdecydowanie wyczerpuje próbę polubownego rozwiązania sporu i kolejnym krokiem powinno być skierowanie sprawy do sądu.
Egzekucja komornicza
Bywają i takie sytuacje, kiedy wierzyciel wygrywa w sądzie, a pomimo uzyskania orzeczenia zasądzającego dochodzoną pozwem kwotę, płatności nadal brak… I tutaj możemy znowu wysłać dłużnikowi wezwanie do zapłaty – tym razem kwot wynikających już z prawomocnego wyroku (bądź nakazu zapłaty) wraz z odsetkami za opóźnienie. Najczęściej jednak wierzyciele od razu kierują sprawę do komornika.
Pamiętajmy tylko, że zanim złożymy wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego, musimy jeszcze wystąpić do sądu o nadanie wyrokowi klauzuli wykonalności. Dopiero dysponując orzeczeniem wraz z nadaną klauzulą, możemy zlecić komornikowi sądowemu przymusową egzekucję długu.
